Πώς ο Τραμπ μπλόκαρε την συμμετοχή Σέρβου διεθνή στο NBA Summer League

Κάποτε αρκούσε να έχεις έναν ταλαντούχο νεαρό παίκτη και μια πρόσκληση από ομάδα του NBA. Σήμερα, αυτό δεν εγγυάται ούτε καν τη βίζα.

Ο Σέρβος καλαθοσφαιριστής και διεθνής, Ούρος Τριφούνοβιτς, μέλος της τουρκικής Τόφας, βρέθηκε στο επίκεντρο ενός ασυνήθιστου πολιτικο-αθλητικού μπλοκαρίσματος. Παρόλο που σχεδίαζε να συμμετάσχει στο NBA Summer League στο Λας Βέγκας τον Ιούλιο ως μέλος των Χιούστον Ρόκετς, δεν έλαβε βίζα. Και ο λόγος δεν ήταν ούτε τραυματισμός ούτε λανθασμένα έγγραφα. Το πρόβλημα ήταν ο Ντόναλντ Τραμπ.

Προκήρυξη 10949: Το αθλητικό ταλέντο δεν αποτελεί εξαίρεση

Η αμερικανική κυβέρνηση του Τραμπ, τον Ιούνιο του 2025, εξέδωσε νέο διάταγμα για τις βίζες – την Προκήρυξη 10949. Με αυτό το μέτρο, επιβλήθηκε πλήρης αναστολή έκδοσης νέων βίζες για πολίτες από 12 χώρες (π.χ. Ιράν, Πακιστάν), ενώ μερικός περιορισμός επιβλήθηκε και σε επτά ακόμη, μεταξύ των οποίων η Βενεζουέλα και η Κούβα.

Αν και η Σερβία δεν περιλαμβάνεται επισήμως στη λίστα, οι συνέπειες γίνονται αισθητές και στη χώρα – λόγω της ευρύτερης πολιτικής ασφαλείας, της επιλεκτικής εφαρμογής εξαιρέσεων και των αυστηρότερων διαδικασιών σε πρεσβείες και προξενεία. Ο Τριφούνοβιτς, παρά την πρόσκληση από ομάδα του NBA, δεν έλαβε εξαίρεση. Γιατί;

Νέοι κανόνες ασφαλείας: Η απόκτηση βίζας σαν ρώσικη ρουλέτα

Το διάταγμα «Executive Order 14161», που τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2025, προβλέπει λεπτομερέστερους ελέγχους ασφαλείας για όλους τους αλλοδαπούς που υποβάλλουν αίτηση εισόδου στις ΗΠΑ. Περιλαμβάνει έλεγχο παρουσίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πρόσθετα «φίλτρα ασφαλείας», καθώς και γενική αξιολόγηση πιθανής «επιβλαβούς πρόθεσης».

Με απλά λόγια: ακόμη και ένας αθλητής με πρόσκληση στο NBA πρέπει να περάσει από ένα σύστημα που μοιάζει περισσότερο με εξέταση απειλής για την ασφάλεια παρά με τυπική διαδικασία έκδοσης βίζας. Οι προξενικοί υπάλληλοι αποκτούν μεγαλύτερες εξουσίες, αλλά και μεγαλύτερη υποκειμενικότητα – πράγμα που σημαίνει ότι ένας παίκτης μπορεί να αναγνωριστεί ως «ελίτ αθλητής», ενώ ένας άλλος – όχι.

Τέλος ακεραιότητας βίζας (Visa Integrity Fee): Μια ακριβή και αβέβαιη περιπέτεια

Εκτός από τις πτυχές ασφαλείας, υπάρχουν και οι οικονομικές. Από το 2026, εισάγεται ένα νέο τέλος «ακεραιότητας βίζας» – μια πρόσθετη χρέωση 250 δολαρίων, επιπλέον των υφιστάμενων διοικητικών εξόδων, που ανεβάζουν το συνολικό κόστος της βίζας έως και 470 δολάρια. Αυτά τα τέλη δεν επιστρέφονται – ακόμη και αν η βίζα σας απορριφθεί.

Για τους αθλητές εκτός των κορυφαίων διοργανώσεων (π.χ. Ολυμπιακοί Αγώνες, τουρνουά FIFA), η διαδικασία γίνεται όχι μόνο αβέβαιη, αλλά και οικονομικά επικίνδυνη.

Το NBA δεν αρκεί; Πώς οι αθλητές έγιναν παράπλευρες απώλειες

Θεωρητικά, οι επαγγελματίες αθλητές εξαιρούνται από τους αυστηρότερους κανόνες. Στην πράξη – όλα εξαρτώνται από την κρίση του προξενικού υπαλλήλου. Εάν η πρεσβεία κρίνει ότι ο παίκτης δεν πηγαίνει σε μια διοργάνωση «παγκόσμιας σημασίας» ή ότι δεν είναι μέλος της εθνικής ομάδας για διεθνή διοργάνωση, η εξαίρεση μπορεί να μην δοθεί.

Έτσι συνέβη και με τον Τριφούνοβιτς. Παρόλο που το NBA Summer League θεωρείται μια διοργάνωση κύρους, το προξενείο δεν έκρινε την άφιξή του κρίσιμη για το διεθνές αθλητικό συμφέρον των ΗΠΑ. Έτσι, ο ίδιος έμεινε χωρίς βίζα – χωρίς δημόσια αιτιολόγηση.

Η περίπτωση του Σέρβου καλαθοσφαιριστή δεν είναι μεμονωμένη. Αθλητές από τη Βενεζουέλα, τη Σενεγάλη και άλλες χώρες έχουν επίσης αναφέρει προβλήματα με τις βίζες, παρά τις επαγγελματικές προσκλήσεις και τη συμμετοχή σε μεγάλες διοργανώσεις. Το πρόβλημα δεν έγκειται σε κάποια συγκεκριμένη απαγόρευση, αλλά στην ασυνεπή και απρόβλεπτη εφαρμογή των κανόνων. Όταν το σύστημα βασίζεται σε «αξιολογήσεις σημασίας», οι αθλητές χωρίς ολυμπιακά μετάλλια συχνά μένουν χωρίς ευκαιρία.

Συμπέρασμα: Η πολιτική που (α)όρατα σταματά τα ταλέντα

Ο Τραμπ δεν απαγόρευσε άμεσα την είσοδο αθλητών στην Αμερική. Αλλά δημιούργησε ένα σύστημα στο οποίο ο δρόμος τους είναι δύσκολος, ακριβός και γεμάτος αβεβαιότητα.

Για τον Τριφούνοβιτς, αυτό σήμαινε την απώλεια μιας πολύτιμης ευκαιρίας – συμμετοχής στο NBA Summer League, ενός πιθανού επαγγελματικού συμβολαίου και έκθεσης σε σκάουτερ και ομάδες. Για τη Σερβία – ένα ακόμη παράδειγμα του πώς η παγκόσμια πολιτική επηρεάζει άμεσα τις καριέρες των νέων αθλητών.

Παρόμοια προβλήματα αντιμετώπισαν ποδοσφαιριστές από τη Σενεγάλη, τζουντόκα από το Ιράν, η ομάδα μπέιζμπολ της Κούβας, πυγμάχοι από τη Βενεζουέλα και πολλοί αθλητές στίβου και πανεπιστημίου από την Αιθιοπία και τη Νιγηρία. Σε πολλές περιπτώσεις, οι βίζες απορρίφθηκαν χωρίς αιτιολόγηση – ακόμη και όταν οι αθλητές έρχονταν σε διοργανώσεις παγκόσμιου επιπέδου ή στο πλαίσιο διεθνών ομοσπονδιών.

Αυτό δείχνει ότι δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό ούτε για πολιτική στάση απέναντι σε μια χώρα. Πρόκειται για μια συστηματικά διαμορφωμένη πολιτική θεωρήσεων, στην οποία οι αθλητές – ακόμη και όταν αποτελούν την κορυφαία ελίτ – είναι συχνά παράπλευρες απώλειες μιας ευρύτερης στρατηγικής ασφαλείας και πολιτικής.

Σε έναν κόσμο όπου οι καριέρες εξαρτώνται από τους χαμένους μήνες και οι ευκαιρίες μετρώνται σε μέρες, μια βίζα μπορεί να αλλάξει τα πάντα. Δυστυχώς, όλο και πιο συχνά – αυτή η βίζα δεν εκδίδεται.