Χουλιγκανισμός στα 90s: Το αγγλικό μάθημα που χρειάζεται η Ελλάδα

Πώς η Αγγλία μεταμόρφωσε τα γήπεδα της σε χώρους ασφάλειας και ψυχαγωγίας – και τι μπορεί να μάθει η Ελλάδα

Ο χουλιγκανισμός υπήρξε για πολλά χρόνια η σκοτεινή πλευρά του αγγλικού ποδοσφαίρου. Από τη δεκαετία του 70 μέχρι και τις αρχές του 90, οργανωμένες ομάδες με οπαδούς που είχαν βίαιη συμπεριφορά, συνδέθηκαν με συλλόγους της Premier League, δημιουργώντας έτσι ένα περιβάλλον τρόμου τόσο εντός όσο και εκτός γηπέδων. Η περίοδος της δεκαετίας του 90 αποτέλεσε σημείο καμπής, όπου το πρόβλημα κορυφώθηκε όμως και άρχισε να αντιμετωπίζεται συστηματικά.

Η βία στα γήπεδα της Αγγλίας είχε ήδη στιγματιστεί από τραγωδίες, με πιο χαρακτηριστική αυτή του Χέιζελ το 1985, όπου 39 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε επεισόδια πριν από τον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Ακολούθησε το 1989 η καταστροφή στο Χίλσμπορο, με 97 νεκρούς φιλάθλους της Λίβερπουλ, γεγονός που, αν και δεν σχετίστηκε άμεσα με χουλιγκανισμό, ανέδειξε τα σοβαρά προβλήματα ασφαλείας και οργάνωσης. Στις αρχές της δεκαετίας του 90, η εικόνα του αγγλικού ποδοσφαίρου διεθνώς ήταν ιδιαίτερα αρνητική, τα γήπεδα θεωρούνταν επικίνδυνα, ενώ οι αγώνες στο ζωντανό στοίχημα συχνά συνοδεύονταν από έντονα επεισόδια.

Η Αγγλία δεν έκατσε με σταυρωμένα χέρια, αλλά προχώρησε σε ριζικές αλλαγές που άλλαξαν για πάντα το μέλλον του ποδοσφαίρου. Η Έκθεση Τέιλορ (Taylor Report) μετά το Χίλσμπορο πρότεινε τα παρακάτω μέτρα:

● Μετατροπή όλων των γηπέδων σε all-seater: Κατάργηση των θέσεων ορθίων, ώστε να μπορεί να ελεγχθεί καλύτερα το πλήθος.

● Αυστηρά μέτρα ασφαλείας: Εγκατάσταση καμερών, ηλεκτρονικά εισιτήρια, αυστηρότεροι έλεγχοι στην είσοδο για αποφυγή συνωστισμού.

● Νομικό πλαίσιο: Ειδική νομοθεσία για τον χουλιγκανισμό, με βαριές ποινές, απαγορεύσεις εισόδου (banning orders) και δυνατότητα ακόμα και σύλληψης για συμμετοχή σε επεισόδια εντός και εκτός γηπέδου.

● Αναβάθμιση γηπέδων: Οι νέες συνθήκες άνεσης και ασφάλειας μετέτρεψαν το ποδόσφαιρο σε ένα οικογενειακό προϊόν που προσελκύει ολόκληρη την οικογένεια στο γήπεδο.

Ταυτόχρονα, η δημιουργία της Premier League το 1992 για τους stoixima agwnes σήμανε αύξηση εσόδων, σημαντική βελτίωση οργάνωσης και αλλαγή του προφίλ του φιλάθλου. Ο χουλιγκανισμός δεν εξαφανίστηκε τελείως, αλλά περιορίστηκε δραστικά και απομακρύνθηκε από την καρδιά της ποδοσφαιρικής ζωής.

Στην Ελλάδα, τα επεισόδια βίας παραμένουν, δυστυχώς, σχεδόν σε κάθε αγωνιστική πραγματικότητα. Οι παράγοντες που ενισχύουν το φαινόμενο αυτό είναι γνωστοί, πολύ χαμηλό επίπεδο οργάνωσης, ελλιπής αστυνόμευση και πολιτικές και οικονομικές εξαρτήσεις των ομάδων από οργανωμένους συνδέσμους. Η σύγκριση με την Αγγλία δείχνει ότι υπάρχουν λύσεις, αλλά χρειάζονται πολιτική βούληση και συνέπεια.

1. Ασφαλή γήπεδα: Χρειάζεται επειγόντως αναβάθμιση των εγκαταστάσεων, κάμερες υψηλής τεχνολογίας και πλήρης ταυτοποίηση των φιλάθλων με ηλεκτρονικά εισιτήρια.

2. Αυστηρή νομοθεσία: Όπως στην Αγγλία, οι ποινές πρέπει να είναι αποτρεπτικές, με πραγματική εφαρμογή μελλοντικών αποκλεισμών των οπαδών από τα γήπεδα.

3. Απεξάρτηση ομάδων από συνδέσμους: Η επιρροή οργανωμένων οπαδών στη διοίκηση και τη λήψη αποφάσεων είναι μια ελληνική ιδιαιτερότητα που σίγουρα τροφοδοτεί τη βία.

4. Ποιοτική εμπειρία φιλάθλου: Το ποδόσφαιρο οφείλει να γίνει πάλι ένα προϊόν που απευθύνεται σε οικογένειες, με καλύτερες υποδομές, υπηρεσίες και διασκέδαση.

Η Αγγλία της δεκαετίας του 90 απέδειξε ότι ο χουλιγκανισμός μπορεί να νικηθεί. Με συνδυασμό θεσμικών αλλαγών, επενδύσεων και μηδενικής ανοχής, κατάφερε να μετατρέψει το ποδόσφαιρό της σε πρότυπο για όλο τον κόσμο. Για την Ελλάδα, το μάθημα είναι ξεκάθαρο: χωρίς αποφασιστικότητα, συνεπή εφαρμογή νόμων και πραγματική αναβάθμιση των γηπέδων, η βία θα συνεχίσει να αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα για το άθλημα.