Ζάρκο Πάσπαλι: Ο άνθρωπος που αναγέννησε τον Ολυμπιακό

Το Sportal.gr θυμάται τον Ζάρκο Πάσπαλι· τον παίκτη που αναγέννησε την ομάδα μπάσκετ του Ολυμπιακού τη δεκαετία του ’90 και, κατά γενική ομολογία, τον σημαντικότερο ξένο που φόρεσε ποτέ την ερυθρόλευκη φανέλα.

Ο Ζάρκο Πάσπαλι επιστρέφει στις επάλξεις στην EuroLeague. Ο σπουδαίος παλαίμαχος μπασκετμπολίστας, ο οποίος έχει γράψει τη δική του ιστορία στο ευρωπαϊκό μπάσκετ, ανακοινώθηκε από την Παρτιζάν πως πλέον αναλαμβάνει διοικητικό πόστο, έχοντας τον ρόλο του Αθλητικού Διευθυντή. Ένας εκ των κορυφαίων παικτών που έχουν περάσει από τα ευρωπαϊκά γήπεδα, έχοντας αφήσει το στίγμα -και- στην Ελλάδα και τον Ολυμπιακό.

Για τους νεότερους είναι ένας μύθος. Για όσους τον έζησαν, είναι κάτι πολύ περισσότερο: ο παίκτης που έκανε τον Ολυμπιακό ξανά Ολυμπιακό. Ο Ζάρκο Πάσπαλι δεν φόρεσε απλώς την ερυθρόλευκη φανέλα· τη σήκωσε ψηλά, την έκανε σύμβολο, την έβαλε εκεί που άξιζε. Ήταν η σπίθα που άναψε ξανά το φως στο ΣΕΦ, βγάζοντας την ομάδα από το σκοτάδι ετών, το πρόσωπο που άλλαξε την ιστορία ενός ολόκληρου συλλόγου. Ένα όνομα που κουβαλά ιστορία, δάκρυα, θριάμβους, πίκρες και απόλυτο σεβασμό.

Με αφορμή τα νέα καθήκοντα του Ζάρκο Πάσπαλι στο Βελιγράδι, το Sportal.gr θυμάται τον τρομερό αριστερόχειρα Μαυροβούνιο σκόρερ, ο οποίος και αναγέννησε στη δεκαετία του '90 την ομάδα μπάσκετ των «ερυθρολεύκων», οδηγώντας την στην ελίτ της Ευρώπης. Κατά πολλούς, ήταν και παραμένει ο κορυφαίος, αλλά και ο σημαντικότερος ξένος μπασκετμπολίστας στην ιστορία του τμήματος του συλλόγου. Ο παίκτης που έκανε το ΣΕΦ να πλημμυρίσει από κόσμο. Eλάχιστοι λατρεύτηκαν από τον φίλαθλο κόσμο του Ολυμπιακού όσο εκείνος.

Όταν ο Κόκκαλης έκανε το «μπαμ» με Ζάρκο

Ο Ζάρκο Πάσπαλι πάτησε το πόδι του στον Πειραιά το καλοκαίρι του 1991, όταν ο Σωκράτης Κόκκαλης προχώρησε σε μία από τις πιο ηχηρές μεταγραφές της εποχής. Στα 25 του χρόνια, ερχόμενος από την Παρτιζάν και με μια σύντομη θητεία στους Σαν Αντόνιο Σπερς, αποτελούσε ήδη τεράστιο όνομα. Η μεταγραφή του έκανε αίσθηση σε όλη την Ευρώπη, αφού μιλάμε για έναν πραγματικό σούπερ σταρ. Ήταν βασικό μέλος της μυθικής ενωμένης Γιουγκοσλαβίας, με δύο ευρωπαϊκά χρυσά (1989, 1991), χρυσό στο Μουντομπάσκετ του 1990 και ασημένιο στους Ολυμπιακούς της Σεούλ (1988). Ένας καταπληκτικός σμολ φόργουορντ, ένας χαρισματικός σκόρερ που δεν ήρθε απλώς να παίξει· ήρθε για να αφήσει εποχή.

Παρότι είχε δυνατή πρόταση από τη Βίρτους Μπολόνια –σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από τον τότε Ολυμπιακό– ο Ζάρκο Πάσπαλι εμπιστεύτηκε το ένστικτό του και διάλεξε τον Πειραιά. Εκτός από τα χρήματα, διέκρινε πως εκεί θα γινόταν ο ηγέτης μιας ομάδας που ήθελε να χτίσει πάνω του. Η πραγματικότητα, βέβαια, δεν ήταν εύκολη: ο Ολυμπιακός… πελαγοδρομούσε, τερματίζοντας σταθερά 7ος-8ος στο πρωτάθλημα. Ωστόσο, η έλευσή του –και αμέσως μετά του Γιάννη Ιωαννίδη– έμελλε να αλλάξει τα πάντα.

🟥 Στους τελικούς με 32 πόντους μέσο όρο!

Στην παρθενική του χρονιά (1991-92), φορώντας το αγαπημένο «8», ο απολαυστικός Ζάρκο Πάσπαλι έκανε θραύση. Με συμπαίκτες περιορισμένης ποιότητας, πήρε τον Ολυμπιακό από το χέρι και τον οδήγησε στους τελικούς. Ήταν ασταμάτητος: σκόραρε με κάθε πιθανό τρόπο και τελείωσε τη σεζόν με τον απίστευτο μέσο όρο των 32 πόντων ανά αγώνα! Μπορεί οι «ερυθρόλευκοι» να έχασαν τον τίτλο από τον ΠΑΟΚ, όμως η αγωνιστική τους άνοδος ήταν εμφανής. Το μήνυμα είχε σταλεί.

🟥 Από την 8η θέση… πρωταθλητής!

Την επόμενη σεζόν (1992-93) ο Ζάρκο Πάσπαλι ολοκλήρωσε τη μεταμόρφωση του Ολυμπιακού. Με 26 πόντους κατά μέσο όρο, οδήγησε τους Πειραιώτες στην κατάκτηση του πρωταθλήματος μετά από 15 χρόνια. Με διεισδύσεις, τρίποντα, παιχνίδι με πλάτη, mid-range σουτ – τα έκανε όλα. Παρά το μειονέκτημα έδρας, ο Ολυμπιακός κατέκτησε το πρωτάθλημα επικρατώντας του Παναθηναϊκού.

Στην Ευρώπη, οι Πειραιώτες ήταν επίσης ανταγωνιστικοί, φτάνοντας στα προημιτελικά και διεκδικώντας την πρόκριση στο Final Four του ΣΕΦ. Στο κρίσιμο τρίτο ματς με τη Λιμόζ -που έκρινε την πρόκριση- ο Ζάρκο Πάσπαλι χρεώθηκε ότι πάτησε γραμμή λίγα δευτερόλεπτα πριν το τέλος του αγώνα, αν και κανείς δεν μπορεί πει με σιγουριά πως αυτό όντως συνέβη. Η ουσία όμως είναι πως οι Γάλλοι πήραν την καθοριστική κατοχή και τη νίκη που τους έδωσε το «εισιτήριο» για την τελική τετράδα της διοργάνωσης. Ήταν μια πικρή στιγμή, τόσο για την ομάδα, όσο και για τον ίδιο τον Μαυροβούνιο φόργουορντ, αλλά δεν άλλαζε τη συνολική εικόνα: ο Ολυμπιακός ανέβαινε επίπεδο, και ο αριστερόχειρας σκόρερ ήταν ο βασικός λόγος.

🟥 Νταμπλ και η μοιραία βολή στο Τελ Αβίβ

Το 1993-94 ο Ολυμπιακός παρουσίασε μία από τις πιο εντυπωσιακές ομάδες της ιστορίας του. Στο «3» ο Πάσπαλι, στο «4» ο Ρόι Τάρπλεϊ, στο «5» Φασούλας και Τάρλατς, στην περιφέρεια Σιγάλας και Τόμιτς. Ο Ζάρκο παρέμενε καθοριστικός, αλλά εμφανώς πιο άστοχος στα σουτ που κάποτε ήταν «όπλο» του. Από το 86% στις βολές, είχε πέσει κάτω από 50%. Το ίδιο και στα τρίποντα. Πολλές ιστορίες ακούστηκαν για τον λόγο που αυτό συνέβη. Η επικρατέστερη ήταν αυτή που τον ήθελε να έχει σπάσει δύο δάχτυλα του (καλού) αριστερού του χεριού στα προημιτελικά της προηγούμενης χρονιάς, απέναντι στους... ξυλοκόπους της Λιμόζ, αδυνατώντας να τα επαναφέρει στην αρχική τους κατάσταση. Ο ίδιος δεν το επιβεβαίωσε ποτέ.

Ο αδαμάντινος όμως χαρακτήρας του και η ηγετική του μορφή τον έκαναν αγαπητό σε συμπαίκτες και κόσμο. Τον λάτρευαν. Η ιαχή «Ζάρκο, Ζάρκο!» δονούσε το ΣΕΦ. Όταν η μπάλα έκαιγε, ο αποδέκτης ήταν μόνο ένας. Μπορεί στην πορεία να είχε χάσει ελαφρώς την εντυπωσιακή ευστοχία του, ωστόσο όταν το παιχνίδι παιζόταν σε ανοιχτό γήπεδο ήταν απλά ασταμάτητος. Ο τεράστιος διασκελισμός του και το «κάτι σαν σουτ» με το αριστερό χέρι, κάνοντας τα δύσκολα να μοιάζουν εύκολα, έκαναν σχεδόν αδύνατη την αναχαίτισή του από τους αντιπάλους, ενώ ήταν ανίκητος στο «ένας εναντίον ενός». Παρέμενε επίσης εξαιρετικός ριμπάουντερ.

Το 1994 οδήγησε τον Ολυμπιακό στο Final Four του Τελ Αβίβ. Στον ημιτελικό με τον Παναθηναϊκό ήταν συγκλονιστικός (22 πόντοι), κάνοντας πράγματα και θαύματα στο παρκέ, οδηγώντας τους Πειραιώτες ένα βήμα πριν την κατάκτηση του «ιερού δισκοπότηρου». Η πρώτη ελληνική ομάδα που θα συμμετείχε σε τελικό πρωταθλητριών Ευρώπης στο μπάσκετ και το γεγονός είχε τη δική του «σφραγίδα». Στον τελικό, όμως, απέναντι στην Μπανταλόνα, η μοίρα του επιφύλαξε ξανά σκληρή στιγμή: έχασε την κρίσιμη βολή δευτερόλεπτα πριν το τέλος και ακολούθως αστόχησε στο τελευταίο σουτ του αγώνα. Ο τίτλος χάθηκε.

🟥 Το «διαζύγιο»

Στους τελικούς του πρωταθλήματος ο Ζάρκο Πάσπαλι διέλυσε τον ΠΑΟΚ, σημειώνοντας 30 πόντους, χαρίζοντας στον Ολυμπιακό το δεύτερο σερί πρωτάθλημα, ενώ η ομάδα παίρνει και το Κύπελλο, κατακτώντας το πολυπόθητο νταμπλ. Οι Πειραιώτες από την 7η-8η θέση, μέσα σε μία τριετία έγιναν κυρίαρχοι στην Ελλάδα και φιναλίστ στην EuroLeague της εποχής και ο κύριος λόγος ήταν η κλάση και η ποιότητα του ξανθομάλλη φόργουορντ από το Μαυροβούνιο. Ο προπονητής Γιάννης Ιωαννίδης όμως δεν τον εμπιστεύεται πλέον. Παρά το γεγονός ότι το φίλαθλο κοινό τον λάτρευε, ζητώντας την παραμονή του, ο Σωκράτης Κόκκαλης ακούει τον πολύπειρο κόουτς του και τον αφήνει ελεύθερο.

Ο Μαυροβούνιος αισθάνεται πληγωμένος, καθώς στη «χρυσή» τριετία του στο μεγάλο λιμάνι έχει προσφέρει δύο πρωταθλήματα, ένα Κύπελλο, αλλά και την παρουσία του Ολυμπιακού σε τελικό Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης. Το γεγονός πως δεν του έγινε καν πρόταση το εισπράττει σαν αχαριστία. Πληγώθηκε βαθιά: δεν του έγινε καν κουβέντα περί ανανέωσης. Για εκείνον ήταν ζήτημα αξιοπρέπειας.

Αναζήτησε το ΝΒΑ, δεν βρήκε ό,τι ήθελε, και τελικά απάντησε θετικά στον Παναθηναϊκό, θέλοντας να αποδείξει στους «ερυθρόλευκους» ότι έκαναν λάθος. Όμως, όσο κι αν άλλαξαν οι φανέλες, η σχέση του με τον κόσμο του Ολυμπιακού δεν κόπηκε ποτέ. Όταν χρόνια αργότερα βρέθηκε ξανά στο ΣΕΦ ως σχολιαστής, όλο το γήπεδο σηκώθηκε να τον χειροκροτήσει. Αυθόρμητα. Ειλικρινά. Δυνατά.

🟥 «Ποτέ δεν ήθελα να φύγω από τον Ολυμπιακό»

Σε παλαιότερη συνέντευξή του, ο Ζάρκο Πάσπαλι αναφέρθηκε με αφοπλιστική ειλικρίνεια σε εκείνο το καλοκαίρι του 1994, εξηγώντας τους λόγους, αλλά και το παρασκήνιο που τον έφεραν μακριά από τον Πειραιά: «Εγώ από τον Ολυμπιακό δεν ήθελα να φύγω ποτέ. Θα ήθελα να μείνω πολλά χρόνια, να κλείσω την καριέρα μου εκεί. Είχα δεθεί με συμπαίκτες, διοίκηση και φυσικά με τον κόσμο. Περίμενα πως θα μου κάνουν μια πρόταση, αλλά δεν έγινε ποτέ.

Ο ατζέντης μου είπε ότι ο Ολυμπιακός δεν με θέλει. Δεν μπορούσε να μου εξηγήσει το γιατί. Τηλεφώνησα στον πρόεδρο και μου μιλούσε σαν πατέρας. Εκεί κατάλαβα πως δεν θα ξαναπαίξω στον Ολυμπιακό. Πήγα στον Παναθηναϊκό για να αποδείξω ότι έκαναν λάθος. Περασμένα ξεχασμένα όμως. Ο Ολυμπιακός θα είναι πάντα μέσα στην καρδιά μου».